Po co nam prawo i na czym polega spór o naukowość prawoznawstwa?

Po co nam prawo i na czym polega spór o naukowość prawoznawstwa?

Celińska Izabela -
Кількість відповідей: 0

Prawo jest wieloznacznym terminem, który nie występuje wyłącznie w naukach prawnych. Przykładowo, w matematyce pojęcie to oznacza pewne założenie, ułatwiające poznanie określonej rzeczywistości. W naukach związanych z przyrodą odnosi się do pewnych prawidłowości, które występują w świecie przyrody. Określenie „prawo” nie jest więc jednolicie definiowane. Język prawniczy posługuje się nim, aby oznaczyć konkretne uprawnienia, które przysługują podmiotowi, jak np. prawo do wynagrodzenia za pracę, prawo do odpoczynku lub prawo do wolności. Pojęcie to wykorzystuje się również, aby wskazać gałęzie prawa, tworzące system prawa, np. prawo karne, prawo cywilne oraz prawo administracyjne.

W ogólnym rozumieniu prawo to pewien zespół norm, dotyczących zachowania adresatów, które zostały ustanowione przez państwo. Na prawo składają się normy prawne, wskazujące wzorzec postępowania w określonych sytuacjach.

Prawo towarzyszyło społeczeństwu już w czasach pierwotnych. W procesie tworzenia osad, grupy ludzi formułowały reguły, które należało przestrzegać. Było to niezbędne do funkcjonowania danej wspólnoty. Dzięki temu każdy człowiek był świadomy, co należy robić, a co nie.

Jedną z najważniejszych zadań prawa jest zapewnienie sprawiedliwości. Pozwala to na zabezpieczenie najważniejszych dóbr i wartości człowieka; ich naruszenie podlega sankcjom. Wszyscy ci, którzy swoją działalnością przyczyniają się do wyrządzania szkody innym, powinni być świadomi konsekwencji owych czynów. Prawo zapewnia również bezpieczeństwo i ochronę we wszelkich relacjach gospodarczych, aby zredukować poziom nieuczciwości bądź oszustw. Stoi także na straży równości wszystkich ludzi, bez względu na kolor skóry, orientację oraz wyznanie. Nadal jednak pojawiają się opinie o pewnych nierównościach. Niestety łączy się to z kwestią moralności innych osób, które tworzą wymiar sprawiedliwości.

Prawo jest więc niezwykle ważnym elementem, regulującym wszystkie aspekty życia człowieka. Pozwala rozwiązywać wszelkie spory, co umożliwia funkcjonowanie społeczeństwa.

Od wielu lat toczy się spór o naukowość prawoznawstwa, które określa się jako całość wiedzy o prawie, a także wszelkie dostatecznie rozwinięte wypowiedzi na temat prawa. Temat ten zainspirował dr. Artura Kotowskiego do napisania felietonu pt. „Prawoznawstwo i prawowiedztwo”, w którym dr. Kotowski zastanawia się nad przyczynami owego sporu. Według autora podstawowe kryteria, które wskazują naukowość danej dyscypliny wiedzy to określenie obszaru badań oraz metody badawczej. Nauki przyrodnicze w niezwykle precyzyjny sposób spełniały owe kryteria. Uznanie konkretnej metody badawczej doprowadzi do jednolitego wyniku. Dr. Kotowski podkreśla, że istnieje pewien problem związany ze zdefiniowaniem metody badawczej. Autor felietonu ,odwołując się do książki pt. ”Metody prawnicze. Logika-analiza-argumentacja-hermeneutyka” Jerzego Stelmacha i Bartosza Brożka, pragnie zauważyć, że nie ma metody prawniczej, stanowiącej punkt odniesienia w sposobie działania prawnika. Kierunki prawnicze wdrożyły wiele metod prawniczych, co skutkowało brakiem porozumienia oraz odmiennym znaczeniem pojęć wśród prawników. Aksjologia, czyli nauka o wartościach, jest jedynym punktem odniesienia, co do którego wszyscy są zgodni. Dr. Kotowski zaznacza, że jednomyślność wobec powszechności tych wartości nie wpływa na zajmowanie się prawem.

Zwracając uwagę na argumenty dr. Kotowskiego można dojść do wniosku, że prawoznawstwo nie jest nauką. Nie jest to jednak aż tak oczywiste. Spór o naukowość prawoznawstwa toczy się już od wielu wieków. Prawo rzymskie i jego późniejszy rozwój nadal wpływa na dzisiejszą interpretację oraz pracę prawników nad tekstami prawnymi.

W sporze wyróżniają się dwie strony: naturaliści i antynaturaliści. Naturaliści pod względem metodologicznym zakładają stosowanie w naukach prawnych metod, które uznano za metody nauk przyrodniczych, natomiast antynaturaliści negują owe założenie. W znaczeniu przedmiotowym naturaliści zajmują się refleksją nad ontologią świata społecznego. Antynaturaliści, uwzględniają w swoich badaniach metody aksjologiczne, a naturaliści uważają, że możliwe jest konstruowanie perspektywy poznawczej w oderwaniu od wartości oraz bez założeń.

Podsumowując, ciężko jest osądzić owy spór. Obie strony mają w pewnych aspektach rację, choć wzajemnie się wykluczają. Spór o naukowość prawoznawstwa pozostanie jeszcze na wiele lat nierozstrzygnięty.